YÖNETİCİ – LİDER VE TEBA  

Bu hafta üç önemli unsur olan ve birbirlerini tamamlayan Yönetici , Lider ve Teba başlıkları üzerinde durmak istiyorum hayatımızın her aşamasında olan hatta onlardan biri olduğumuz bu üçlünün bizlere etkileri nedir ? Hayat standartlarımızdaki rolleri hayatımızdaki rolleri nelerdir ? Kimdir bunlar ? Ya da en doğru soru olan kim olmalı bunlar ?

Klasik olarak yalnızca verimliliği ve mevcut durumu korumayı temel almış kimselere Yönetici denir. Benim hayatımdaki sayıları çok fazla sıkça karşılaştım kendileri ile tabi ki buda bir vasıf buda bir başarı makamı kolay gelinemeyecek mevkiler uğruna harcanan emekler ve fedakarlıklarla dolu bir süreç ama ben Yöneticileri de her zaman üçe ayırmışımdır.

•       Kendisine verilen koltuğa ve makama sadece oturan Yönetici

•       Kendine verilen koltuktan ve makamdan güç alan Yönetici

•       Kendine verilen koltuğa ve makama güç katan Yönetici

Size sorsam, hangi yönetici ile çalışmak istersiniz diye ? Tabi ki buda bir tercih meselesi , kişiden , kişiye değişir. Benim maaşımı versin yeter diyenler , oturan yöneticiyi seçer, her kes oturur maaşlarını alırlar. Bedenen çalışmayı değil de , böyle aman efendim, canım efendim ,diyen insanlar vardır. Siz anladınız çünkü sizin çalışma ortamınızda da çok var değil mi onlardan, sizde farkında mısınız, iş yerlerinizde çalışan insan sayısından daha fazla aman efendim , canım efendim diyenler. Demek buda bir bölüm bir branş  biz olamadık neyse konunun dışına çıkmayalım, bu insanlarda koltuğundan ve makamından güç alan yöneticiyi sever, bu yönetici türü koltuk ve makam bazlı olduğu için, havalıdır , egoları vardır , ne kadar sırtını okşarsan o kadar rahat edersin , birde çalışanlar vardır, onlar sürekli yaptığı iş hakkında daha iyisi için fikirleri olan kişilerdir , değişimi ve gelişimi severler , bu tür insanların yöneticisi de koltuğa ve makama güç katanlardır. Çünkü onlar , karar verme yeteceğine sahip , mevki ve makamlarının yetkilerini kullana bilen , gerektiği noktada da çemberin dışarısına çıkarak böyle olacak diye bilen insanlardır. Bu tip yöneticiler aslında birer Lider adayıdır , bahsettiğim bu yöneticiler ve bu yöneticiler ile çalışmayı kabullenmiş insan topluluklarını , böyle tanımlaya biliriz. Peki benim hayatımda yönetici yok diyenler, ne olacak? Ben kendi işimin patronu ve yöneticisiyim, kimseden emir almam diyenler ama onların hayatında da çevresel yöneticiler bulunmakta , örneğin oturduğu ilçenin veya ilin yöneticisi Belediye başkanı , aslında çok önemli yaşam kalitemizi etkileyen bir yönetici , Yüksek öğrenim kurumunun birinde Belediye Başkanları üzerinde bir çalışma yapılmış , benim ilgimi çekti sizlerle de paylaşmak istiyorum , 530 Belediye Başkanına sormuşlar , ömrünüzün sonuna kadar Belediye Başkanı olmak ister misiniz diye , hepsi evet demiş , şaka yapıyorum , ama sorsalar sanırım hepsi evet der. Gerçekten araştırmaya katılan 530 Belediye Başkanı üzerinde yapılan bir çalışma, yerel yöneticilerin benimsedikleri Liderlik tarzlarına göre boyun eğici davranışları incelenmiş.

Boyun eğici davranış kavramı diğer adı ile (Teba) şöyle tanımlıyorlar. İnsanların en belirgin ihtiyaçlarından biri de sosyal bir gruba dahil olma ve bu grupta yerini koruma ihtiyacıdır. Bireyler bu grup içindeki konumlarını veya yerlerini koruyabilmek için farklı davranışlar sergiler. Bu davranışlardan bazıları boyun eğici olma, fikirlere katılma veya aynı fikri beyan etme, gülümseme ve baş sallamadır. Bireylerin sergilediği boyun eğici davranış, bireyin isteği dışında gerçekleşen ve kontrol edilemeyen, savunmacı bir hareket olarak kendiliğinden tetiklenen bir davranış olarak ortaya çıkmaktadır. Bazı araştırmacılar boyun eğici davranışı sosyal beceri eksikliği, bazıları da güvenli bir davranış biçimi ve kaçınmacı bir davranış şekli olduğunu vurgulamaktadırlar. Kişiler arası ilişkiler açısından insan davranışları, pasif, atılgan, manipülatif ve saldırgan olmak üzere dört gruba ayrılabilir.  Bu davranışlardan bazıları kişiler arası ilişkilerde engellere, problemlere neden olabilmektedir. Pasif veya boyun eğici davranış özellikleri kültürümüzde sıklıkla saygı ve saygılı olma, itaatkar olma veya itaat etme kavramıyla karıştırılmaktadır. Boyun eğici davranış özelliğine sahip olan birey, kendisini daha az değerli ve önemsiz görebilmekte, farklı düşüncesini özgürce ifade edememekte ve “hayır” demekte zorlanmaktadır. Aynı şekilde bu bireyler liderlik davranışı göstermekte zorlanır, kolayca girişimde bulunamaz, kendine güveni düşüktür. Sorumluluk almaktan ve değişikliklerden kaçınırlar.Özellikle lider ve yönetici konumunda olan ve boyun eğici davranış özellikleri ağır basan yöneticiler, çevresindeki yakın kişiler tarafından yönlendirilmeye çok daha müsait olabilmekte bu da yönetici ve liderlerin vereceği kararlarda yanlış seçim yapmasına neden olabilmektedir. Özellikle politik liderler veya yöneticilerin çevresindeki en başta danışmanları, parti yöneticileri ve taraftarların baskı ve yönlendirmelerine maruz kaldıkları ve onlar tarafından bazen çok yanlış yönlendirildikleri bilinmektedir. Yanlışı seçen yanlışa yönlendirilen örnekleri gördük etkili bir çalışma olmuş . Ayrıca bu çalışmayı Liderlik vasfı taşıyan yani İçgüdü, yönetme arzusu, dürüstlük, kendine güven, zekâ, işle ilgili bilgi, enerjik ve sosyal olma gibi özellikler taşıyanlarda yani liderlerin, boyun eğici bir davranış gösterip göstermediklerine veya çevrelerindeki insanların yönlendirme ve baskılarından etkilenip etkilenmediğine yönelik bir çalışmaya rastlanamamıştır.

Yunus Emre’nin söylemi ile İnsan iyiliği kadar taşlanır, Merhameti kadar dışlanır , kulluğu kadar sınanır. Derdi dünya olanın dünya kadar derdi vardır.